Τα πάνω - κάτω έχουν έρθει φέτος αναφορικά με την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ελλάδα, καθώς το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) έχει κερδίσει σημαντικό μερίδιο αγοράς, έναντι του ρωσικού φυσικού αερίου.
Το υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) αμερικανικής προέλευσης κατέχει πλέον το μεγαλύτερο μερίδιο στην ελληνική αγορά, ξεπερνώντας το ρωσικό αέριο, που επί χρόνια αποτελούσε σχεδόν μονοπώλιο, εισαγόμενο μέσω αγωγών. Σύμφωνα με στοιχεία της S&P Global Platts Analytics, κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, η Ελλάδα εισήγαγε συνολικά 1,9 δισ. κυβικά μέτρα LNG, μέγεθος σχεδόν διπλάσιο από το αντίστοιχο περσινό. Αν συνεχιστεί η ίδια τάση και κατά το δεύτερο εξάμηνο, η ελληνική αγορά φυσικού αερίου θα φτάσει σε μέγεθος τα 2,8 δισ. κυβικά μέτρα.
Μάλιστα, σχεδόν το 50% της ποσότητας του εισαγόμενου LNG προήλθε από τις ΗΠΑ, μέσω θαλάσσιων φορτίων. Συνολικά, οι αμερικανικές προμήθειες φυσικού αερίου υπερτετραπλασιάστηκαν φέτος, αγγίζοντας το 1 δισ. κυβικά μέτρα, ως αποτέλεσμα του ότι το κόστος είναι πολύ πιο ανταγωνιστικό, συγκριτικά με το ρωσικό αέριο, καθώς σημειώνεται γενικότερη πτώση της τιμής του LNG στην διεθνή αγορά.
Εκτός από τις ΗΠΑ και τη Ρωσία, κατά το φετινό πρώτο μισό του έτους, σημαντικά αυξημένη ήταν και η εισαγωγή φορτίων LNG από το Κατάρ, ενώ σταθερές ήταν οι εισαγωγές από την Αλγερία και την Νιγηρία. Σύμφωνα με τον αναλυτή της Platts Analytics, Λουκ Κότελ, «η ζήτηση LNG από την Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα υψηλή κατά το φετινό πρώτο μισό του έτους, με την χώρα να προμηθεύεται φθηνά φορτία στη σποτ αγορά, αντικαθιστώντας με τον τρόπο αυτό, τις ακριβότερες ροές αερίου μέσω αγωγών, είτε από την Ρωσία, είτε μέσω της Τουρκίας».
Η άνοδος των εισαγωγών αμερικανικού LNG έχει μεταφραστεί σε μείωση των εισαγωγών ρωσικού αερίου μέσω των σχετικών αγωγών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Gazprom, οι πωλήσεις ρωσικού αερίου στην Ελλάδα κατά το φετινό πρώτο τρίμηνο μειώθηκαν κατά 7% αγγίζοντας τα 690 εκατ. κυβικά μέτρα. Πρόκειται για διατήρηση της πτωτικής τάσης, η οποία ξεκίνησε πέρσι, όταν σημειώθηκε κάμψη των συνολικών εισαγωγών ρωσικού αερίου κατά 27% σε 2,4 δισ. κυβικών μέτρων, από 3,3 δις κυβικών μέτρων το 2018. Υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα έχει υπογράψει, μέσω της ΔΕΠΑ, σύμβαση εισαγωγής ρωσικού αερίου με την Gazprom, η οποία λήγει το 2026.
Παράλληλα, ο ρωσικός κολοσσός υπέγραψε μόλις τον φετινό Ιούνιο μια ακόμα μακροχρόνια σύμβασης προμήθειας αερίου με τον όμιλο Μυτιληναίος. Η συμφωνία αυτή προβλέπει την εισαγωγή ρωσικού αερίου μέχρι το 2030. Ο όμιλος Μυτιληναίου ξεκίνησε να εισάγει ρωσικό αέριο το 2017 και πέρσι εισήγαγε συνολικά 600 εκατ. κυβικά μέτρα, ενώ πρωτοστατεί και στις εισαγωγές αμερικανικού LNG.
Μπορεί η εξάρτηση της χώρας από το ρωσικό αέριο να βαίνει μειούμενη εσχάτως, ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι πιθανή μια μόνιμη ανατροπή εις βάρος του αερίου που εισάγεται μέσω αγωγών. Καταρχάς, όπως τονίζουν οι αναλυτές της Platts Analytics, η τάση αυτή μπορεί να διαφοροποιηθεί κατά το δεύτερο μισό του 2020, καθώς στα συμβόλαια που έχουν υπογραφεί με τις εταιρείες διαχείρισης των αγωγών, υπάρχουν προβλέψεις για ελάχιστες ποσότητες εισαγωγής. Σε αντίθετη περίπτωση επιβάλλονται χρηματικά πρόστιμα. Επιπλέον, κατά το τέταρτο τρίμηνο του έτους, το αέριο μέσω αγωγών αναμένεται να κάνει την «αντεπίθεσή» του στην ελληνική αγορά, καθώς θα ενεργοποιηθούν οι σχετικές συμφωνίες προμήθειας αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, μέσω του αγωγού TAP.
Το βέβαιο είναι ότι η ελληνική αγορά αερίου εξελίσσεται σε ιδιαίτερα σημαντική, χάρις στην αυξανόμενη διείσδυση του συγκεκριμένου καυσίμου. Το 2019, το μέγεθος της ελληνικής αγοράς ήταν περίπου 5 δισ. κυβικά μέτρα. Ωστόσο, σε λίγα χρόνια, η ποσότητα αυτή προβλέπεται να αυξηθεί σε περίπου 7 δισ. κυβικά μέτρα, καθώς θα ξεκινήσει η εφαρμογή της απολιγνιτοποίησης της χώρας.
Επίσης, η χώρα αναμένεται να λειτουργήσει ως κόμβος για την προμήθεια LNG προς την νοτιοανατολική Ευρώπη, τόσο μέσω του τερματικού σταθμού της Ρεβυθούσας, μεγέθους 7 δισ. κυβικών μέτρων ετησίως, όσο και μέσω της πλωτής μονάδας αποθήκευσης κι επαναεριοποίησης του LNG στην Αλεξανδρούπολη.